Najczęstsze przyczyny zaburzeń erekcji cz. I – przyczyny organiczne

Zaburzenia erekcji – definicja

Zaburzenia erekcji mieszczą się w szerszej kategorii diagnostycznej, nazywanej dysfunkcjami seksualnymi. Zgodnie z Międzynarodową Klasyfikacją Chorób i Zaburzeń Psychicznych (ICD-11) o dysfunkcjach seksualnych mówimy wtedy, gdy:

• utrudniają one realizowanie satysfakcjonującego związku seksualnego,

• pojawiają się często, choć nie muszą wystąpić w każdej sytuacji,

• utrzymują się przez okres minimum 6 miesięcy,

• nie są wywołane przez zaburzenia psychiczne, choroby somatyczne czy farmakoterapię.

Posługując się klasyfikacją medyczną, zaburzenia erekcji występują, gdy wystarczający do odbycia stosunku seksualnego wzwód zanika przy próbie podjęcia go. Taka dysfunkcja może przybrać różną postać:

• występuje pełen wzwód, ale zanika lub zmniejsza się przy próbie podjęcia stosunku,

• wzwód występuje tylko wtedy, gdy stosunek jest nieprzewidziany,

• występuje niepełny wzwód, niewystarczający do odbycia stosunku,

• erekcja nie pojawia się wcale.

Jedynym z kluczowych kryteriów jest czas trwania – i nie bez przyczyny wynosi on aż 6 miesięcy. Chodzi o podkreślenie, że do rozpoznania zaburzeń kwalifikują się te problemy, które pojawiają się często i trwają przez dłuższy okres czasu. Sporadyczne trudności, które wystąpiły okazjonalnie np. pod wpływem alkoholu lub stresu nie są traktowane jako zaburzenia erekcji, chociaż mogą powodować znaczny dyskomfort.

Przyczyny zaburzeń erekcji o podłożu organicznym

Największe znaczenie przypisuje się przyczynom naczyniopochodnym. Występują w efekcie zatkania lub zwężenia tętnic odpowiedzialnych za napływ krwi do prącia, bądź gdy odpływ żylny nie jest dostatecznie zablokowany i krew zbyt szybko odpływa, uniemożliwiając utrzymanie erekcji. Zwężenie naczyń krwionośnych może mieć związek ze zmianami miażdżycowymi, postępującymi wraz z wiekiem. Pomóc mogą operacje naczyniowe, które przywracają normalny dopływ krwi bądź korygują nadmierny jej odpływ.

Hormonalne przyczyny zaburzeń erekcji to deficyt androgenów, hormonów produkowanych przez jądra, a także podwyższony poziom prolaktyny. Produkcja androgenów u mężczyzn istotne maleje wraz z wiekiem, a do poważnego jej obniżenia dochodzi po 65 roku życia. Zaburzenia erekcji o podłożu hormonalnym leczy się poprzez farmakologiczne obniżanie poziomu prolaktyny lub podnoszenie poziomu androgenów.

Spośród przyczyń neurologicznych wymienia się mózgowe i rdzeniowe uszkodzenia, szczególnie w odcinku piersiowo-lędźwiowym kręgosłupa. Uszkodzenia rdzenia, nerwów czy splotów nerwowych często wynikają z urazów bądź chorób (takich jak nowotwory, stwardnienie rozsiane czy zapalenie opon mózgowych). Wszelkie neurologiczne bądź urazowe czynniki wymagają medycznej ingerencji.

Istnieją grupy leków, które mogą (choć nie muszą) negatywnie wpływać na erekcję. Zaliczamy do nich: leki przeciwko nadciśnieniu i arytmii, przeciwwrzodowe, neuroleptyki. Niektóre substancje czynne znajdujące się w wyżej wymienionych grupach mogą wywoływać zaburzenia erekcji. Jednak z reguły zaburzenia te mają charakter przemijający – ustępują po zakończeniu farmakoterapii.

Do przyczyn anatomicznych, które mogą skutkować występowaniem zaburzeń erekcji, można zaliczyć niedostateczny rozwój narządów płciowych zewnętrznych, spodziectwo i stulejkę. Spodziectwo to zaburzenie polegające na nieprawidłowej lokalizacji ujścia cewki moczowej. Skutkuje zaburzeniami anatomicznymi w obrębie całego prącia, co może wywoływać zaburzenia wzwodu. Stulejka z kolei wywołuje nieprzyjemne doznania podczas erekcji oraz stosunku – polega na niemożności ściągnięcia napletka z żołędzi penisa. Zarówno stulejka, jak i spodziectwo wymagają z reguły interwencji chirurgicznej.

Czynniki infekcyjne, czyli stany zapalne w obrębie męskich narządów płciowych, mogą wywoływać ból podczas erekcji, stosunku bądź wytrysku. W tej grupie czynników znajdują się również choroby przenoszone drogą płciową. Stany zapalne wywołują rozmaite nieprzyjemne doznania (ból, pieczenie, ucisk), przez co negatywnie wpływają na erekcję, utrudniając bądź uniemożliwiając jej wystąpienie. Wymagają konsultacji z lekarzem urologiem bądź wenerologiem i są stosunkowo łatwe do wyleczenia.

W II części artykułu zostaną opisane przyczyny zaburzeń erekcji, które mają podłoże psychologiczne, a także czynniki ryzyka zaburzeń wzwodu oraz możliwości zapobiegania ich występowaniu.

Autorka: Magdalena Frąckowiak